Ο Άγιος Νικόλαος είναι η πρωτεύουσα του νομού Λασιθίου, βρίσκεται στη βόρεια ακτογραμμή της Κρήτης, στη δυτική πλευρά του κόλπου του Μεραμπέλλου, και η ονομασία του προήλθε από το βυζαντινό εκκλησάκι που βρίσκεται στον όρμο Αγίου Νικολάου.
Έχει πληθυσμό περίπου 10.000 κατοίκους και, παρά το μικρό του μέγεθος, είναι μια από τις μεγαλύτερες πόλεις στο νομό Λασιθίου, τον ανατολικότερο νομό της Κρήτης. Πρόκειται για ένα διεθνές κοσμοπολίτικο θέρετρο, με χαρακτηριστικό γνώρισμα τις πολλές παραλίες που είναι πιστοποιημένες για την καθαριότητα και τις παροχές τους, και κάθε χρόνο φιλοξενεί χιλιάδες επισκέπτες. Μία βόλτα στην πόλη είναι πάντοτε ευχάριστη για τον επισκέπτη, καθώς στα πολλά καταστήματα μπορεί να βρει διαλεκτά είδη παραδοσιακής κρητικής τέχνης, αντίγραφα αντικειμένων από διάφορα αρχαιολογικά μουσεία, κοσμήματα, κεντήματα, κ.ά., και ταυτόχρονα υπάρχουν γραφικά καφενεία και μεζεδοπωλεία για φαγητό και κρασί ή ρακή. Ο Άγιος Νικόλαος ήταν από τις πρώτες πόλεις στην Κρήτη απ’ όπου ξεκίνησε η τουριστική ανάπτυξη του νησιού και η περίφημη Λίμνη του Αγίου Νικολάου, γύρω από την οποία είναι κτισμένο το κέντρο της πόλης, αποτελεί το ομορφότερο στολίδι αυτής. Οι θρύλοι φέρουν τις θεές Αθηνά και Άρτεμη να λούζονται στα νερά της λίμνης, η οποία ενώνεται με τη θάλασσα με ένα στενό κανάλι, ενώ ο φυσικός περίγυρος από κόκκινα βράχια και δέντρα την κάνει πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Στο μικρό θεατράκι της, μάλιστα, ντόπιοι αλλά και επισκέπτες της πόλης απολαμβάνουν ενδιαφέρουσες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Η πόλη, επίσης, προσφέρει πολλές ευκαιρίες για διασκέδαση που καλύπτουν τις προτιμήσεις του κάθε επισκέπτη, και έχει αρκετά αξιοθέατα για να θαυμάσει κανείς. Ο Άγιος Νικόλαος, πάντως, σίγουρα αποτελεί πόλη με όμορφη θέα, μιας και βρίσκεται στο μεγαλύτερο φυσικό κόλπο της Κρήτης, τον κόλπο του Μεραμπέλλου, που ονομάστηκε έτσι εξαιτίας της όμορφης θέας (mira bella) που απολαμβάνει κάποιος από την πόλη προς τη θάλασσα.
